Rehabilitacja osób po amputacji jest procesem wieloetapowym, który wymaga kompleksowego podejścia. Oto kluczowe aspekty rehabilitacji na różnych etapach terapii:

1. Bezpośrednio po amputacji

• Stabilizacja stanu zdrowia: Po operacji kluczowe jest monitorowanie stanu pacjenta, zarządzanie bólem oraz zapobieganie powikłaniom, takim jak infekcje.
• Wczesna mobilizacja: Wprowadzenie do ćwiczeń w łóżku oraz nauka przesiadania się, co pomaga w utrzymaniu siły mięśniowej i zapobiega atrofii.

2. Po zaprotezowaniu

• Nauka chodzenia: Wprowadzenie do nauki chodzenia z protezą, co może obejmować ćwiczenia równowagi i koordynacji.
• Rehabilitacja fizyczna: Regularne ćwiczenia wzmacniające, rozciągające oraz poprawiające zakres ruchu.
• Wsparcie psychologiczne: Amputacja może prowadzić do problemów emocjonalnych, dlatego ważne jest zapewnienie wsparcia psychologicznego, aby pomóc pacjentowi w adaptacji do nowej sytuacji.

3. Długoterminowa rehabilitacja

• Regularne kontrole: Monitorowanie stanu zdrowia pacjenta oraz dostosowywanie rehabilitacji w miarę postępów.
• Aktywność fizyczna: Zachęcanie do aktywności fizycznej, co może obejmować sport adaptacyjny, aby poprawić jakość życia i samopoczucie.
• Wsparcie społeczne: Umożliwienie pacjentom nawiązywania kontaktów z innymi osobami po amputacji, co może pomóc w wymianie doświadczeń i wsparciu emocjonalnym.

Rehabilitacja po amputacji jest procesem złożonym, który wymaga współpracy zespołu specjalistów, w tym lekarzy, fizjoterapeutów, psychologów oraz pracowników socjalnych, aby zapewnić pacjentowi jak najlepsze wsparcie na każdym etapie terapii.


Terapia pacjentów po amputacji – kompleksowa rehabilitacja z wykorzystaniem nowoczesnych technologii

1. Podstawowe wyposażenie gabinetu rehabilitacyjnego:

• Stoły do pionizacji (AZURYT I, II)

Stół pionizacyjny umożliwia stopniowe przyzwyczajanie układu krążenia i oddechowego do zmiany pozycji ciała z leżącej na stojącą wynikającej z długotrwałego unieruchomienia. Dzięki temu pacjent unika gwałtownego spadku ciśnienia, zawrotów głowy i innych problemów związanych z nagłym pionizowaniem.
Pionizacja pozwala na stopniowe aktywowanie mięśni, które są mniej używane w pozycji leżącej. Stół pomaga wzmacniać mięśnie pozostałych kończyn, jak i tułowia, co jest kluczowe dla dalszej rehabilitacji, szczególnie w kontekście nauki chodzenia. Regularne pionizowanie zapobiega przykurczom mięśni i sztywności stawów, co jest częstym problemem po amputacji.
Pionizacja na stole stanowi kluczowy etap przygotowujący pacjentów do nauki chodzenia z protezą. Pozwala na przyzwyczajenie organizmu do obciążenia na kończyny dolne (zwłaszcza zdrową kończynę) i ułatwia pacjentowi ponowne przyzwyczajenie się do stania, co jest niezbędne przed rozpoczęciem bardziej intensywnej rehabilitacji ruchowej.

• Stoły do masażu oraz terapii indywidualnej (OPAL -TOPAZ, KORUND)

Stoły do terapii indywidualnej są idealne prowadzenia różnorodnych technik terapii manualnej, które pomagają w przywracaniu prawidłowej funkcji mięśni, stawów i tkanek miękkich. Umożliwiają one wykonywanie szerokiej gamy zabiegów terapeutycznych, które wspierają przywracanie sprawności ruchowej oraz poprawiają ogólną kondycję pacjenta. Stosuje się je również do terapii indywidualnej, w kinezyterapii, czyli leczeniu ruchem. Są one odpowiednie do ćwiczeń, które mają na celu przywrócenie pełnej sprawności fizycznej i poprawę funkcji motorycznych pacjenta.

• Lustra korekcyjne (MIRR I-II) wykorzystywane w terapii lustrzanej, która jest jedną z technik stosowanych u pacjentów po amputacji, szczególnie w przypadku bólu fantomowego. Terapia polega na tym, że pacjent widzi swoje odbicie zdrowej kończyny w lustrze, co tworzy iluzję, że amputowana kończyna jest nadal obecna i może się poruszać. Korzyści tej techniki obejmują redukcję bólu fantomowego oraz reorganizację mózgu. Lustra korekcyjne mogą być także wykorzystywane w treningu postawy i równowagi, odbudowania świadomości posturalnej – pacjenci po amputacji mogą mieć zaburzoną postawę i równowagę, zwłaszcza w początkowej fazie po zabiegu. Lustra korekcyjne pomagają im wizualnie ocenić swoją postawę i poprawić pozycję ciała, co jest szczególnie ważne podczas nauki chodzenia z protezą. Pacjenci mogą obserwować swoje ruchy w lustrze i skorygować ewentualne błędy, co poprawia ich koordynację i efektywność rehabilitacji. Lustra mogą wspierać trening propriocepcji, czyli świadomości położenia ciała w przestrzeni. Dla pacjentów po amputacji, zwłaszcza tych uczących się korzystania z protezy, ważne jest, aby rozwijać zdolność do kontrolowania ruchów i odczuwania pozycji ciała.
• Tory i schody do nauki chodu (TNCH 1-3, SCH1-2): Proste lecz niezbędne narzędzia w rehabilitacji osób z amputacjami kończyn dolnych, wspierające proces nauki chodzenia z protezą.
• Stół do ćwiczeń manipulacyjnych kończyn górnych (MANUALEX, MANUS): Trening oporowo-koordynacyjny pomaga w odzyskaniu sprawności kończyn górnych, co jest szczególnie ważne dla osób po amputacjach na poziomie rąk. Stół umożliwia wykonywanie ćwiczeń manipulacyjnych rąk, takich jak trening chwytów i precyzji ruchów, co jest istotne w codziennym funkcjonowaniu. Wzmacnianie kończyn górnych jest szczególnie ważne u pacjentów, którzy będą poruszać się z pomocą kul lub wózka inwalidzkiego. 12 różnych stanowisk pozwala na dobranie ćwiczeń do potrzeb pacjenta. Konstrukcja urządzenia umożliwia trening 4 osób w tym samym czasie.

Terapia w podwieszeniu (LEVITAS): Terapia w podwieszeniu u pacjentów po amputacji stanowi ważny element rehabilitacji, wspierając zarówno proces powrotu

• do sprawności, jak i przygotowania do noszenia protezy. Jest to forma terapii, która wykorzystuje specjalne systemy podwieszeń, pasów i linek, pozwalających na odciążenie ciała pacjenta podczas wykonywania ćwiczeń lub trening z oporem. Terapia ta przynosi wiele korzyści dla pacjentów po amputacji, a jej zastosowanie obejmuje: zwiększenie zakresu ruchu i mobilności, redukcję (lub dawkowanie) obciążenie kończyn, poprawę elastyczności, trofiki i mobilności stawów, wzmacnianie siły mięśni (kończyn górnych i dolnych). Ćwiczenia w podwieszeniu mogą być wykonywane z różnym poziomem trudności, umożliwiając progresję w miarę postępów pacjenta. Terapia w podwieszeniu może również przyczyniać się do zmniejszenia napięcia mięśniowego oraz redukcji bólu fantomowego.
• Terapia w podwieszeniu Balancer: Urządzenie mocowane do sufitu stanowiące zabezpieczenie przed upadkiem podczas treningu chodu, co jest szczególnie istotne dla pacjentów uczących się chodzenia z protezami. Pacjenci po amputacji mają problemy z równowagą, szczególnie w okresie adaptacyjnym przed założeniem protezy. Terapia w podwieszeniu pozwala na ćwiczenia równowagi w odciążeniu - pacjent ma poczucie bezpieczeństwa, co minimalizuje ryzyko upadków i pozwala na bardziej odważne próby przenoszenia ciężaru ciała na protezę. Terapia ta umożliwia bezpieczny trening propriocepcji – umożliwia pacjentowi lepsze zrozumienie pozycji ciała w przestrzeni, co jest kluczowe podczas adaptacji do życia z protezą. Dzięki systemowi podwieszeń pacjent może ćwiczyć na różnorodnych powierzchniach, takich jak piłki rehabilitacyjne, materace czy platformy równoważne, pracując nad koordynacją ruchową i zdolnością do dynamicznej stabilizacji ciała, co jest ważne zarówno w fazie przygotowania do noszenia protezy, jak i po jej założeniu. Pacjent w systemie podwieszeń może trenować chód, ucząc się prawidłowego przenoszenia ciężaru ciała na protezę. Jest to również bezpieczna forma nauki reakcji na utratę równowagi, co zmniejsza ryzyko upadków w codziennym życiu.

2. Hydroterapia (wanny wirowe, wanna Magellan, TASMAN EN): Hydroterapia wspomaga proces rehabilitacji dzięki specyficznym właściwościom fizycznych i chemicznym wody, które umożliwiają:

• zwiększenie zakresu ruchu,
• zmniejszenie napięcia mięśni,
• zmniejszenie obciążenia stawów, bólu (w tym łagodzenie bólu fantomowego),
• poprawę trofiki tkanek (szczególnie w miejscu amputacji),
• szybsze gojenie ran,
• poprawie krążenia limfatycznego i żylnego (zmniejszenie obrzęku, eliminacja toksyn oraz zapobieganie zastojom),
• zwiększenie zakresu ruchu i elastyczności,
• kojący wpływ na układ nerwowy, co sprzyja redukcji stresu i napięcia psychicznego,
• poprawa czucia i propriocepcji,

W zależności od potrzeb pacjenta istnieje możliwość wykonania kąpieli całkowitych (wanny) lub częściowych (tylko kończyna/y dolne lub  kończyna/y górne.
Zastosowanie wanny 4 komorowej umożliwi wykonanie zabiegu z wyeliminowaniem konieczności zanurzenia w wodzie części ciała, np. kikuta w fazie gojenia. Funkcja elektroterapii w wodzie pozwala na stymulowanie układu nerwowego pacjenta oraz poprawę funkcji mięśniowych. Dla pacjentów po amputacji, elektroterapia może wspierać wzmocnienie osłabionych mięśni oraz poprawę koordynacji nerwowo-mięśniowej, co jest istotne w procesie adaptacji do protezy. Możliwość zastosowania kąpieli wstępujących lub zstępujących umożliwia wybór oddziaływania na układ nerwowy pacjenta – pobudzający lub tonizujący.

3. Rehabilitacja z wykorzystaniem technologii wirtualnej rzeczywistości VR  (ACX. Rehab): Technologa rzeczywistości wirtualnej wspiera pacjentów w aktywnym zaangażowaniu się w proces terapii. Zastosowanie VR zwiększa motywację pacjentów, którzy chętniej ćwiczą (efekt „gamifikacji”), pozwalając na intensywniejszy udział w terapii. Pacjent nie skupia się na ruchu, lecz jego efekcie. Badania naukowe potwierdzają, że większe zaangażowanie pacjenta wpływa pozytywnie na  efektywność treningu i dłuższe utrzymanie się efektów terapeutycznych. Terapia w warunkach VR możliwa jest w celu:

• Trening równowagi i monitoring dystrybucji obciążenia: Po zaopatrzeniu w protezę bardzo ważne jest monitorowanie prawidłowego obciążenia obu kończyn dolnych. Urządzenia takie jak platformy stabilograficzne (ALFA) pomagają pacjentom w przenoszeniu ciężaru ciała oraz poprawie równowagi w warunkach statycznych, natomiast platformy dynamiczne (SIGMA) służą nauce balansu w warunkach dynamicznych, co jest kluczowe w prewencji upadków.
• Trening siły kończyn górnych i dolnych (TELKO, VECTIS, VECTIS mini): Wzmacnianie siły mięśniowej po amputacji jest kluczowe, szczególnie po długotrwałym unieruchomieniu oraz w początkowych etapach nauki chodzenia z protezą. Urządzenia takie jak leg press z platformami mierzącymi dystrybucję obciążenia (TELKO) umożliwiają trening w pozycji siedzącej, dostosowany do możliwości pacjenta.
• Ćwiczenia manualne: Po amputacjach kończyn górnych lub zaopatrzeniu w protezy, urządzenia takie jak X-Cogni i Capri pomagają w odbudowie zakresu ruchu, siły mięśniowej oraz poprawie koordynacji oko-ręka, co wpływa na lepsze funkcjonowanie w codziennym życiu.
• Wsparcie psychologiczne i relaksacyjne (Xvisio): Pacjenci po amputacjach często potrzebują wsparcia psychologicznego. Terapia z wykorzystaniem technologii immersive VR może pełnić funkcję relaksacyjną, pomagając w redukcji stresu i zapobiegając stanom depresyjnym, co jest kluczowe dla efektywnej rehabilitacji. W połączeniu z treningiem funkcjonalnym w świecie wirtualnym jest efektywnym narzędziem terapeutycznym.
•  Monitorowanie postępów (wszystkie urządzenia z linii ACX.rehab): Technologie VR pozwalają na dokładne śledzenie postępów pacjenta. Regularna analiza wyników terapii pomaga lepiej planować, a następnie dostosować program rehabilitacji do wyników i indywidualnych potrzeb pacjenta. Feedback pacjenta oraz wsparcie terapeuty motywują do dalszych ćwiczeń i pomagają w szybszym osiąganiu kolejnych etapów powrotu do zdrowia.

Technologia wykorzystująca stację terapeuty umożliwia zarządzanie wieloma stanowiskami terapeutycznymi – skuteczną i efektywną terapię kilku pacjentów w tym samym czasie.

4. Trening chodu na bieżni z systemem odciążenia i analizą ruchu (HP COSMOS – Zebris) przynosi liczne korzyści pacjentom po amputacji, szczególnie w kontekście rehabilitacji i nauki prawidłowego chodu z protezą. Dzięki zaawansowanej technologii integrującej system analizy ruchu Zebris oraz specjalistyczne oprogramowanie, trening taki oferuje precyzyjne narzędzia do monitorowania, oceny i optymalizacji chodu pacjenta:

• Dystrybucja obciążenia: Trening na bieżni z analizą Zebris pozwala na trening i monitorowanie rozkładu obciążenia kończyn, co jest istotne dla równomiernego obciążenia zarówno protezy, jak i kończyny zdrowej.
• Symetria chodu: System ocenia symetrię ruchu kończyn, co pomaga w korekcji nieprawidłowości w chodzie, które często pojawiają się po amputacji.
• Czas kontaktu z podłożem: Zebris mierzy czas kontaktu stopy z podłożem oraz długość kroków, co pozwala na ocenę równomierności i płynności chodu.
• Trening równomiernego obciążenia: Pacjent uczy się, jak prawidłowo przenosić ciężar ciała na protezę, co jest kluczowe dla zachowania stabilności i zapobiegania urazom.
• Korygowanie wzorców chodu: Analiza na bieżąco pozwala terapeucie dostosować program rehabilitacyjny, tak aby pacjent nauczył się prawidłowego wzorca ruchu z protezą.
• Korekcja balansu: System Zebris pomaga pacjentom zidentyfikować problemy z równowagą i skorygować ich postawę podczas chodu. To istotne, szczególnie w kontekście adaptacji do protezy.
• Ćwiczenie propriocepcji: Regularny trening na bieżni pomaga poprawić propriocepcję, czyli świadomość ciała w przestrzeni, co sprzyja stabilniejszemu chodu i zmniejsza ryzyko upadków.
• Wzmocnienie mięśni stabilizujących: Pacjent wzmacnia mięśnie odpowiedzialne za stabilizację miednicy, bioder oraz zdrowej kończyny, co poprawia ogólną sprawność i wytrzymałość podczas chodzenia. Opcja robowalk pozwala na trening z dodatkowym obciążeniem lub wspomaganiem faz chodu poprzez zastosowanie elastycznych cięgien.
• Dostosowanie poziomu trudności treningu. Terapeuta może dostosować prędkość i nachylenie bieżni tempa, wybrać opcję chodu w tył, co pozwala na stopniowe zwiększanie intensywności ćwiczeń w miarę postępów pacjenta.
• Trening w różnych warunkach: Możliwość symulacji różnych warunków chodu (np. wzniesienia) sprawia, że pacjent przygotowuje się do poruszania w różnych środowiskach, co jest ważne w codziennym życiu. Scenariusze wirtualnej rzeczywistości sprawiają, że trening jest ciekawszy i bardziej angażujący
• Wsparcie pacjenta: System oferuje możliwość dodatkowego podwieszenia lub odciążenia pacjenta podczas nauki chodzenia, minimalizując ryzyko upadku, a system zabezpieczeń umożliwia trening nawet w początkowych etapach rehabilitacji.
• Ćwiczenia cardio: Trening na bieżni poprawia kondycję fizyczną pacjenta, co jest kluczowe dla wydolności krążeniowo-oddechowej i lepszego przystosowania do codziennego poruszania się.
• Obiektywne raporty: System generuje szczegółowe raporty dotyczące efektywności treningu, co pozwala na optymalizację programu rehabilitacyjnego.
• Monitorowanie postępów: Pacjent widzi poprawę w czasie, co motywuje do dalszych ćwiczeń i wzmacnia poczucie sukcesu.
• Szeroka powierzchni: kilka szerokości pasa bieżni pozwala na dopasowanie urządzenia do potrzeb ośrodka -  szerszy pas zapewnia pacjentowi większą stabilność i komfort ćwiczeń. Poszczególne modele bieżnie umożliwiają trening na bieżni z użyciem kul lub wózka inwalidzkiego.

5. Robotyczny system podwieszenia ZeroG Aretech oferuje liczne korzyści pacjentom po amputacji, wspierając ich rehabilitację i proces powrotu do sprawności. Jest to zaawansowany system odciążeniowy, który pozwala na bezpieczne ćwiczenie chodu, równowagi oraz wykonywanie innych czynności funkcjonalnych z minimalizacją ryzyka upadków.

Bezpieczeństwo i ochrona przed upadkami

• Pacjent może pewniej uczyć się nowych wzorców ruchowych, bez obawy o utratę równowagi czy kontuzje.
• Zwiększa się efektywność terapii, ponieważ pacjent może skupić się na prawidłowym wykonywaniu ćwiczeń, a nie na ryzyku upadku.
• Umożliwia przeprowadzanie bardziej intensywnych treningów, co przyspiesza proces rehabilitacji.

Odciążenie i wsparcie podczas nauki chodzenia

• Zmniejsza obciążenie kończyn dolnych: System automatycznie dostosowuje poziom odciążenia, co pozwala pacjentowi na bardziej naturalny ruch podczas nauki chodzenia.
• Stopniowe zwiększanie obciążenia: W miarę postępów pacjenta, terapeuta może stopniowo zmniejszać odciążenie, co wspiera płynne przejście do samodzielnego chodu.
• Adaptacja do protezy: Pacjenci mogą szybciej przyzwyczaić się do nowej protezy dzięki odciążeniu, co pozwala na skoncentrowanie się na prawidłowej technice chodu.

Trening równowagi i stabilności

• Ćwiczenia równowagi w bezpiecznym środowisku: Pacjenci mogą wykonywać ćwiczenia dynamiczne, takie jak balansowanie, przenoszenie ciężaru ciała i ćwiczenia propriocepcji, mając pewność, że system ochroni ich przed upadkiem.
• Poprawa postawy i symetrii ruchu: Trening w systemie ZeroG pozwala na kontrolę i korekcję asymetrycznych wzorców chodu, które mogą wynikać z amputacji.

Wsparcie w ćwiczeniach funkcjonalnych

• Ćwiczenia wstawania i siadania: Pacjenci mogą bezpiecznie ćwiczyć codzienne ruchy, takie jak wstawanie z krzesła czy siadające ruchy, które są kluczowe dla samodzielnego funkcjonowania.
• Trening chodu po schodach: System umożliwia pacjentom bezpieczne naukę chodzenia po schodach, co jest istotne w kontekście rehabilitacji po amputacji.

Rehabilitacja w warunkach dynamicznych

• Treningu dynamicznego równowagi i reakcji na nagłe zmiany: Pacjent może ćwiczyć reakcje na dynamiczne sytuacje, takie jak nagłe zmiany kierunku ruchu, co zwiększa jego przygotowanie do realnych warunków.
• Nauki radzenia sobie z nierównym podłożem: Trening w symulowanych warunkach dynamicznych pozwala pacjentowi przygotować się do poruszania się w trudniejszych warunkach, co jest istotne w codziennym życiu.

Analiza postępów pacjenta

• Monitorowanie parametrów chodu: Dzięki systemowi terapeuci mogą śledzić zmiany w tempie, symetrii i dynamice chodu pacjenta, co pozwala na dostosowanie programu rehabilitacyjnego.
• Motywacja pacjenta: Pacjent, widząc swoje postępy, jest bardziej zmotywowany do dalszej pracy, co przyspiesza proces rehabilitacji.

Indywidualizacja terapii

• Dostosowanie poziomu wsparcia: W zależności od potrzeb pacjenta, terapeuta może dostosować poziom odciążenia, umożliwiając płynne przechodzenie między kolejnymi etapami rehabilitacji.
• Ćwiczenia dostosowane do poziomu zaawansowania: Pacjenci na różnych etapach rehabilitacji mogą korzystać z systemu, od wczesnych ćwiczeń rehabilitacyjnych po bardziej zaawansowane treningi funkcjonalne.

Nowoczesne technologie stosowane w rehabilitacji wspierają pacjentów w powrocie do sprawności fizycznej. Sprawiają, że długotrwały proces terapii jest przyjaźniejszy, mniej nużący. Indywidualne podejście do każdego pacjenta, uwzględniające zarówno aspekt fizyczny, jak i psychologiczny, pozwala na skuteczniejsze prowadzenie terapii i poprawę jakości życia pacjentów.